Onze Hendrik Jan

HendrikschoolPARAMARIBO (Suriname)  Vanaf de Jessurunstraat heb je uitzicht op de hoge lokalen van een school. Overdag zie je er jongelui lopen met blauwe overhemden en spijkerbroeken of geruite rokken, de nationale schoolkostuums van het Surinaamse voortgezet onderwijs. De school heet de Hendrikschool en staat aan de Henck Arronstraat, vlakbij de Sint Petrus en Pauluskathedraal in het historische centrum van Paramaribo.

Op de voorgevel van de enorme houten Hendrikschool is vorig jaar een spandoek vastgemaakt ter ere van het 130-jarig bestaan van de onderwijsinstelling. De school werd opgericht op 1887 en is daarmee de oudste openbare mulo in Suriname. De Hendrikschool is nog altijd de beste mulo van de stad, verzekert de mevrouw van het appartement. ‘Up 2 The Top’ staat op het spandoek.
Op internet vind ik dat de ‘Openbare Gecombineerde School voor ULO’ op 8 november 1887 geopend werd door gouverneur Hendrik Jan Smidt en en dat de school later zijn eerste voornaam kreeg. Hendrik Jan Smidt… Die kennen we in Assen, onze Hendrik Jan…

Hendrik Jan Smidt werd op 11 oktober 1831 in Assen geboren. Zijn vader was Eerke Jan Smidt, wijnhandelaar en een nieuw succesvol lid van het gezelschap Asser heren. Moeder was Gebina Hilbrants, de dochter van de schulte van Rolde. Ze gaven hun zoon de voornamen van hun goede vriend dr. H.J. Nassau, de rector van het Asser gymnasium.
Zoals alle jongens uit zijn milieu werd Hendrik Jan jurist. Na een korte succesvolle carrière bij de provincie kreeg hij daar de hoogste post als griffier. In 1871 werd hij Tweede Kamerlid en in 1877 was hij zelfs korte tijd minister van Justitie. In 1885 werd hij benoemd tot gouverneur van Suriname. Hij was op dat moment 54 jaar en Hendrik Jan vond zich eigenlijk te oud voor zijn uitstapje naar de tropen. Hij wilde er alleen maar heen als hij na drie jaar terug mocht.

In Paramaribo waren vriend en vijand het er snel over eens dat gouverneur Smidt een man was die wist wat hij wilde en daar resultaten mee boekte. Dankzij zijn ruime ervaring als ambtenaar wist hij hoe je bureaucratie moest aanpakken en hij had ook nog eens helder voor ogen waar hij naartoe wilde.
Onderwijs was een van de favoriete beleidsterreinen van Smidt in Suriname, vooral ook omdat hij er in Drenthe vanuit de provincie ook al het een en ander mee had meegemaakt. In Suriname waren op moment vrijwel alle schooltjes óf particulier óf in handen van kerkgenootschappen. Smidt was als liberaal een voorstander van openbaar onderwijs en ging het conflict met de machtige Evangelische Broedergemeente over de subsidiering van het bijzonder onderwijs niet uit de weg.
Van Hendrik Jan Smidt is de uitspraak: ‘Rijksgeld alleen voor goed onderwijs’. Deze woorden werden in Suriname nog geciteerd toen Schmidt al lang en breed terug was in Nederland. Een van zijn eerste successen was het samengaan van drie particuliere scholen in Paramaribo tot één grote openbare ulo-school. Het was deze school die op 8 november 1887 door hem geopend werd.

In 1888 ging Smidt na drie jaar terug naar Nederland en werd in het kiesdistrict Emmen als Kamerlid gekozen. Niet lang daarna werd hij voor de tweede keer minister van Justitie. De val van het kabinet betekende voor onze Hendrik Jan het einde van zijn politieke carrière. Hij kwam in 1917 te overlijden in Den Haag. Naar zijn geboortestad keerde hij niet meer terug.
(november 2018)

 

 paramaribo hendrikschool 1925

De Hendrikschool aan de Gravenstraat (oude naam van de Henck Arronstraat), foto rond 1925 gemaakt door Fotostudio Augusta Curiel. (coll. Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen)

 

Suriname in Plaatselijk Belang